Öfke Nedir?
Öfke kişinin bir tehdit sezmesi, bir engelleme ile karşılaşması, benliğinin yok sayılması gibi karşılaşılan olay ya da duruma karşı hissettiği doğal duygudur. Hissimizi kızgınlık besler, vücut stres altına girer ve dışarıya yansır. Bu anda sergilenen tepkiler genellikle söz konusu durum ile örtüşmez. Öfke duygusunu, diğer duygularımız gibi yaşamda varlığını sıkça hissederiz. Öfkeyi hissetmek normalken öfkemizi nasıl dışa yansıttığımız konunun bel kemiğini oluşturur. Öfke sırasında verilen tepkiler genellikle pişmanlık ile sonuçlanır. Öfke kontrolünde kişinin kendini geliştirmeye açık olması işleri kolaylaştıracaktır. Her şeyden önce bu konuyu incelerken amacım öfkeyi bastırmayı öğrenmek değil, öfke anlarını yönetebilmeyi ve bunun ayrımını yapabilmeyi fark edebilmektir.
Öfke İle Tanışma
Bizler ilk olarak ailemiz ile ilişkilerimizde bir çok davranışı nasıl sergileyeceğimizi öğreniriz. Eğer istek ve ihtiyaçlarımız doğru anlaşılmazsa öfke ile büyürüz. Öfkemiz sayesinde fark edildiğimizi ve bir şeyleri değiştirdiğimizi gördüğümüzde böyle davranmaya devam ederiz. Böylece anne ve babanın yavrusunu büyütürken bin bir zahmete katılması tek başına yetmez.
Bir bebeğe 6 aydan itibaren ek gıda vermeye başlayan ebeveyn bebeğin ne kadar yiyeceğine karar vermesine izin vermez. Bakım veren kendi iç rahatlığını tatmin etmek uğruna kaşık kaşık yedirir ve tabağı bitirmeye çalışır. Oysa çocuk bu anda görülmediğini hisseder. Zamanla bu his onu kızdırır ve öfke nöbeti olarak geri döner. Çocuk çığlık çığlığa bağırıncaya tabağı fırlatıncaya kadar ebeveyn yedirmeye çalışır. İşte bu noktadan sonra çocuk artık öfke ile tanışır. Bir sonraki yemek zamanında ilk yapacağı şey yemek istemediğini öfke içinde ailesine yansıtmaktır. Bu davranış yaşamın ilk aylarında başlar ve öfkenin sağlıksız yansıtılmasına yol açar. Böylece insanlar, anlaşılabilmek için öfkelenmeleri gerektiği anlayışını hayatlarına yerleştirir. Geçmişi değiştiremeyecek olan bizler öfkemizi nasıl kontrol edebiliriz diye merak ederiz.
Öfke Kontrolü
Toplum olarak, öfkemizi sert ve pişmanlık duyarak yansıtmayı öğreniyoruz. En azından başka ne yapabiliriz inceleyelim. Öfke kontrolü aslında kriz anlarından sağduyulu bir şekilde çıkabilme becerisi geliştirebilmektir. Bu beceri sayesinde karşılaşılan öfke anlarında hızlı fakat etkili düşünerek hareket etmeyi öğreniriz. Böylece öfkemizi kontrol etmemiz gerektiği sinyalini aldığımızda önce durmalıyız. Durumu değerlendirdikten sonra konu özelinde gerekli ama pişman olmayacağımız bir tepki vermeliyiz. Öfkenin zarar verdiğine ikna olup çözüm arayışına girmek, öfke nöbetleriyle mücadelede önemli yollar açar. Her defasında biraz daha uğraşmak, inanın eninde sonunda sizi daha sağduyulu yapar. Öfke kontrolü nasıl sağlanır diye maddeler halinde belirtmek gerekirse;
- Öfkemizi tetikleyen olay anında durup bir saniye düşünmek acele ile bir tavır sergilememizi engeller.
- Kendimize öfke anında hissettiğimiz o yoğun duygunun geçici olduğunu hatırlatmalıyız.
- Daha önceki pişmanlık ile sonuçlanan tecrübelerimizden ne yapmamamız gerektiğini bildiğimizden kalan iyi seçenekleri gözlemlemeliyiz.
- Öfke zamanında bedenimizi dinlemeliyiz. İşlerin yolunda gitmediğin vücudumuz hemen haber verir. Kalp atışlarımızı yavaşlatmalıyız, ısınan vücudumuzu serinletmeliyiz. En kolay yol, derin nefes alarak vücudumuza her şeyin yoluna gireceği mesajını vermektir.
- Nihayetinde sakinleşen bedeniniz sizin düşünerek sağlıklı tepki vermenize olanak sağlayarak kendinizi net şekilde ifade etmenizi kolaylaştıracaktır.
- Dilerseniz sakinleştiğinizde bir şeyle oyalanmak için bulmaca çözebilirsiniz. Bulmacanın yararları hakkında merak ettikleriniz için https://hasretkaya.com/2024/10/29/bulmaca-cozmenin-yararlari/ adlı yazıma bakabilrsiniz.
Bu öneriler mobbing altında kalan ve çalışma hayatına devam etmek zorunda olan işçi arkadaşıma, çocuğunun büyüme atakları geçirdiği dönemlerde kendisini çaresiz hisseden annelere, anne ve babasının kendisini anlamadığını düşünen ergenlere, öğrencilerini disipline etmeye çalışan öğretmelere ve bir an için öfkem ile baş edebilmeye ihtiyacım var diyen herkese ithafen yazılmıştır. Öfke ve öfke kontrolü derin bir konudur; ihtiyacınız olduğunda bir uzmana danışın.